Bu durum çocukların iletişim dilini de etkilemektedir. Toplum içinde ben merkezli bireylerin sayısı hızla artmakta, hem sözlü hem davranışsal şiddet gündeme gelmektedir. Ne yazık ki şiddeti çözüm olarak görme anlayışı hem gençler hem de çocuklar arasında hızlı artış göstermektedir. Bu durumda herhangi bir sorun karşısında çocuklar, ya hiçbir tepkide bulunmadan pasif durmakta ya da şiddete başvurarak sorunu çözmeye çalışmaktadırlar.

Dijital iletişim araçlarının çocukların gelişimini olumsuz etkileyen yönlerinden biri de çok kolay ulaşılabilir ve denetlenemez olmalarıdır. Kolaylıkla ulaşılan dijital araçların başında paylaşım siteleri, videolar, sosyal medyalar gelmektedir. Buralarda karşılaştıkları, etkilenerek örnek aldıkları, özendikleri olumsuz kişiler, çocuklarda geri dönülmesi zor zararlara yol açmakta, olumsuz davranışlara sebep olmaktadır. Kısaca birçok farklı uyarandan gelen, olumlu ya da olumsuz bilgi akışı çocukları serseme çevirmektedir.

Bütün bu olanlar aslında çocuğun merak duygusu üzerinden şekillenmektedir. Merak duygusu özellikle çocukluk döneminde çok güçlüdür. Biliyoruz ki çocuk, kendinin farkına vardığı andan itibaren, içinde bulunduğu dünyayı merak eder. Bıkmadan sorular sorar, farkına vardığı her şeyi sorularla anlamaya ve anlamlandırmaya çalışır.

Okula başladığı andan itibaren ise ne yazık ki merak duygusunu aşındıran, bir eğitim sistemiyle karşı karşıya kalır. Sürekli yük yükleyen, düşünme, anlama ve anlamlandırma sürecine hiç yer vermeyen bir eğitimin içinde bulur kendini. Merak duygusunu bastıran, düşünmeyi güdükleştiren bu yapıda çocuklar da güdükleşir. Sadece bilginin koşulsuz kabul edildiği, denetleme becerisinden yoksun, nerede kullanacağını bilmediği bilgiyle yüklü bireyler olarak çıkarlar okuldan. Bu durum günlük yaşamdaki düşünme süreçlerinde hareketsiz kalan bireylerin oluşmasına neden olur.

Biliyoruz ki insanın dünyayla arasındaki bağı sağlayan “bilmek” eylemidir ve “bilmek” dünyayı kavramsallaştırmaktır. Kavramsallaştırma düşünme becerisi yoluyla gerçekleşir. Düşünme becerisi ise; merak etme, sorgulama, seçme, karar verme, varsayım oluşturma, alternatif oluşturma, formüle etme gibi zihinsel işlevleri içerir. 

Günümüzde gerek eğitim sistemimizin yapısı, gerekse dijital iletişim araçları yoluyla etkisinde kaldığımız gerekli gereksiz birçok bilgi, inanç temelli bir yapının oluşmasını kolaylaştırmaktadır. İnanç temelli yapı, koşulsuz boyun eğmeyi yaratır.  Ayrıca edinilen bu bilginin nasıl değerlendirileceği de büyük sorundur. Bütün bu sorunların üstesinden gelebilmek için, zihinsel işlevlerin geliştirilmesine yönelik eğitim sistemini geçerli kılmak gereklidir. Kısaca unuttuğumuz, üstünü örttüğümüz felsefeyi, yaşam alanımıza yeniden sokmak gerekir çünkü felsefe düşünme ediminin en gelişmiş şeklidir.

Felsefe insanın en vazgeçilmez etkinliğidir. Yaşam ve sorunları karşısında çözüm üretmeyi sağlayacak davranışlar geliştirebilmek için birinci koşuldur. Neden sonuç ilişkisi kurarak öngörüde bulunabilmek, bilgiyi gerektiği yerde kullanabilme becerisi kazanabilmek felsefi düşünceyle oluşur. Felsefi düşünce sorgulamaları gerekli kıldığından eleştirel bakış sağlar. Eleştirel bakış ise; bilincin kendisiyle, ilgilendiği konu arasına mesafe koyarak, konusuna karşıdan bakmayı mümkün kılan değerlendirmeyi yapabilme becerisi kazanmaktır.

Felsefe, olaylara ve olgulara bütünsel bakabilmeyi sağlamakla kalmaz, insana da bütünsel bakar. Onu bölmeden, parçalamadan, varlık bütünlüğü içinde görür. İnsanın merak ve şaşkınlık duygusu felsefik düşüncenin kaynağıdır. Çocukluk çağının en önemli özelliği olan merak ve sorgulama sürecini diri tutma, doğru yönde kanalize edebilme, felsefi düşünceye evrilmesine destek olma çok önemlidir. Bu konuda destek olacak kişiler arasında eğitimciler, anne ve babalar önemli yer tutar ama en etkili, en zevkli, en önemli destekçilerinden biri de edebiyat yapıtlarıdır. 

Özellikle son yıllarda çocuklara yönelik olarak yazılmış, onları felsefi düşünceyle tanıştıran çok güzel öykü kitapları yayınlanmaktadır. İlk çocukluk çağından başlayarak, okul çağını da kapsayan dönemi içine alacak şekilde, her yaştan çocuğun hatta büyüklerin bile zevkle okuyacağı ve etkileneceği bu güzel öykülerden üçünü, Eksi 18 Edebiyat Topluluğu'nun üyesi yazar Hasan Karaca yazdı. Aynı zamanda çocuk kitabı çizeri de olan yazarın, çocuklar için yazılmış üç öykü kitabı var. Her üç kitap, görsel anlamda da çocuğu sanat ve estetik yönden güçlendirecek özelliklere sahip. Kitaplardaki resimler öyküyü tamamlayan, okura estetik yaklaşım kazandıran görsel uyaran niteliğindedir.  

Hasan Karaca’nın her üç kitabı da üzerinde düşünülmesi, incelenmesi, irdelenmesi gereken değerli öykülerden oluşuyor. Her biri için uzun incelemeler yazılabilir. Ben şimdilik kısa bir tanıtımla yetineceğim.

Üçüncü kitap Kuklacı ise, özgürlük kavramı üzerinde sorgulamalara davet ediyor okuru. Kuklacı’da özgürlük kavramını sorgulamaya doğadaki canlılardan başlıyoruz. Rayları kaplayan koyunlarla ve sirke götürülen fille başlayan sorgulamamıza tren yolculuğu sonunda gelinen Yakınköy’de devam ediyoruz. Okudukça zihnimizde; İnsan için özgürlük nedir? Özgürlük ne işe yarar? Herkes özgür olma hakkına sahip midir? Bir kukla özgür olabilir mi? soruları dolaşmaya başlıyor. Kuklacı öyküsünü okudukça sadece özgürlük kavramını değil, özgürlüğümüzü kaybetmeye neden olan kişisel hırslarımızı da sorgulamaya başlıyoruz.

Kuklacı büyükbaba ve torunu Dantel Yakınköy halkına yardım ederken, okurun da eleştirel bakış kazanmasına katkıda bulunuyor ve elbette vazgeçilmez ögelerimiz bu öyküde de karşımıza çıkıyor, güçlü bir toplumsal yaşamın olmazsa olmazı ortaklaşmacı yaşam ve dayanışma.

Açık Kürsü'de yayımlanan içerikler, doğrudan yazarın kendi sorumluluğundadır.

Eksi 18 Edebiyat Topluluğu'nun görüşlerini yansıtmayabilir.